Rekursos
Dagiti Dibision ti Eleksion iti County (County Election Divisions)
| County | Address | Contact |
|---|---|---|
| County of Hawaii Jon Henricks County Clerk | 25 Aupuni Street Room 1502 Hilo, Hawaii 96720 | Phone: (808) 961-8277 Fax: (808) 961-8673 Email: [email protected] Website: https://www.elections.hawaiicounty.gov |
| County of Maui Moana Lutey County Clerk | 200 South High Street Wailuku, Hawaii 96793 | Phone: (808) 270-7749 Fax: (808) 270-7171 Email: [email protected] Website: https://www.mauicounty.gov/1965/elections-division |
| County of Kauai Jade Fountain-Tanigawa County Clerk | 4386 Rice Street Room 101 Lihue, Hawaii 96766 | Phone: (808) 241-4800 Fax: (808) 241-6207 Email: [email protected] Website: https://www.kauai.gov/elections |
| City & County of Honolulu Glen Takahashi City Clerk | 530 South King Street Room 100 Honolulu, Hawaii 96813 | Phone: (808) 768-3800 Fax: (808) 768-3835 Email: [email protected] Website: https://www.honolulu.gov/elections |
Dagiti Reklamo iti Eleksion (Election Objections)
Ti maysa kandidato, kualipikado a partido politikal, wenno tallopulo (30) a botante ti maysa a distrito electoral ket mabalinda ti mangipila wenno mangidatag iti reklamo iti Klerk ti Korte Suprema. Ti reklamo ket masapul a mangipresentar kadagiti rason a mabalin a pakaigapuan ti panagbaliw dagiti resulta ti eleksion.
Maudi nga Aldaw ti Panagipila
Amin a reklamo a maipila ket nasken a naisurat ken maidatag daytoy iti Klerk ti Korte Suprema iti di naladladaw ngem:
Eleksion Primaria: Agosto 26, 2022, 4:30 iti malem
Eleksion Heneral: Nobiembre 28, 2022, 4:30 iti malem
Eleksion Primaria
Apaman a maipila ti reklamo, mangipaulog ti Korte Suprema iti abiso a mangibilbilin kadagiti naireklamo (defendant) iti isusungbatda iti saan a naladladaw ngem iti alas 4:30 iti malem iti maikalima nga aldaw kalpasan a naawatda ti abiso.
Ti Korte Suprema ket ipaulognanto ti desisionna a pangilanadanna a sibubukel kadagiti amin a natakuatanna kadagiti man pagteng ken iti babaen ti linteg (findings of fact and of law) iti di naladladaw ngem iti alas 4:30 iti malem iti maikapat nga aldaw kalpasan a maawatna ti sungbat dagiti naabisuan. Mairamanto ditoy ti pannakaitudo ti no asino a kandidato a nainominar ti agparang ti naganna iti balota a para iti eleksion heneral wenno no asino ti pudpudno a nabotosan, maibatay iti opisina wenno takem a nagtarayanna.
Eleksion Heneral
Apaman a maipila ti reklamo, mangipaulog ti Korte Suprema iti abiso a mangibilbilin kadagiti naireklamo (defendants) a sumungbat iti di naladladaw ngem iti alas 4:30 iti malem ti maikasangapulo nga aldaw kalpasan a naawatda ti abiso.
Maigidiat iti eleksion primaria, awan ti deadline nga intuding ti linteg a panangipaulog ti Korte Suprema iti desisionna. No naipaulog, ti pangngeddeng ket desidirenna ti ania man kadagitoy: no asino ti/dagiti kandidato a nabotosan, wenno imbalido ti eleksion. No imbalido ti eleksion, mapaangay ti baro nga eleksion iti uneg ti 120 nga aldaw apaman a naipaulog ti pangngeddeng.
Para iti kompleto nga impormasion, basaen ti HRS §§11-172, 11-173.5, 11-174.5, ken 11-175.
Probisional a Panagbotos (Provisional Voting)
Ti Linteg iti Itutulong iti Panagbotos iti America iti 2002 (Help America Vote Act of 2002 wenno HAVA) ket yestablisarna ti kalintegan ti botante a mangitinnag iti probisional wenno temporario a balota no:
· Ti nagan ti botante ket saan nga agparang iti opisial a listaan dagiti rehistrado a botante; wenno
· Ti maysa nga opisial nga agpapaay iti eleksion ket ibagana a ti botante ket saan a kualipikado nga agbotos.
Fail-Safe a Panagbotos (Fail-Safe Voting)
Ti fail-safe a botante ket isu daydiay tao a damona ti agbotos a sakbayna, nagparehistro nga agbotos babaen ti koreo ngem saan a nakaited kadagiti pammaneknek iti kinaasino (identipikasion) a kasapulan ti HAVA, iti man panawen a panagparehistrona wenno bayat ti kaaddana iti lugar a pagbotosan wenno iti panawen a panangisublina iti absentee ballot nga inaramatna iti panagbotosna. Iti kasta a situasion, ti botante ket nakaisubmitir iti probisional a balota. Ngarud, ti botante ket masapul nga ikkanna ti Opisina ti Klerk (Clerk’s Office) iti kasapulan nga identipikasion tapno mairaman ti botosna iti pannakabilang dagiti botos, iti di naladladaw ngem dagitoy a petsa:
Panangitinnag iti Probisional a Balota
Ti botante ket mapalubosan a mangitinnag iti probisional a balota apaman a makompletona ti naisurat a pammaneknek a mangibagbaga a ti indibidual ket:
· Maysa a rehistrado a botante nga adda iti hurisdiksion a pangpanggepenna a pagbotosan; ken
· Kualipikado nga agbotos iti dayta nga eleksion.
Ti Opisina ti Klerk ket isunto ti mangdeterminar no ti probisional a balota ket mairaman iti pannakabilang dagiti botos a kas mayayon iti Paglintegan ti Estado. Ti botante ket maberipikarnanto no nairaman ti balota iti pannakabilang dagiti botos wenno saan, ken maammuannanto no apay a di nairaman, babaen ti itatawagna a libre iti maited a numero ti telepono wenno babaen ti website ti Opisina Dagiti Eleksion (Office of Elections) iti www.elections.hawaii.gov.
Para iti kompleto nga impormasion, basaen ti Linteg iti Itutulong iti Panagbotos iti America iti 2002 (HAVA), Titulo III, Dagiti Seksion 302 & 303.
Dagiti Enmienda ti Konstitusion ti Estado (State Constitutional Amendments)
Ti Konstitusion ti Estado ti Hawaii ket mabalin laeng a maamendaran babaen ti kombension konstitusional wenno babaen ti panangisingasing ti lehislatura kadagiti enmienda ti konstitusion kadagiti botante. Ti Konstitusion ti Estado ti Hawaii ket awanan iti probision para iti proseso inisiatibo (initiative process).
Kombension Konstitusional
Ti lehislatura ket mangidatag kadagiti sumaganad a saludsod iti Opisina Dagiti Eleksion (Office of Elections) tapno mailanad iti balota, “Mayatka kadi nga adda kombension a mangisingasing iti pannakarebisar ti Konstitusion wenno mangisingasing kadagiti enmienda ti Konstitusion?”
No siam (9) a tawen ti napalabasen sipud nagparang ti saludsod iti ngato iti balota, ti teniente gobernador ket isubmitirnanto ti saludsod iti Opisina Dagiti Eleksion iti opisinami tapno mailanad iti balota. Ti Eleksion Heneral idi 2008 ti kaudian nga eleksion a nagparangan ti saludsod iti balota.
No ti saludsod ket makaawat iti mayoridad a botos a naitinnag a mangpabor itoy, agraman dagiti blanko a botos ken over votes wenno botos a saan a nairaman iti pannakabilang dagiti botos, maangayto ngarud ti kombension konstitusional.
Ti lehislatura ti mangikeddeng iti bilang dagiti delegado iti kombension, dagiti lugar a pakabotosanda, ken no kasano nga agtrabaho ti kombension. Ti eleksion dagiti delegado ket maangayto iti sumaruno nga eleksion heneral wenno iti maysa nga espesial nga eleksion, kas ikeddeng ti lehislatura.
Iti kombension konstitusional, maikeddengto no ania dagiti singasing a rebision wenno enmienda a maiserrek iti konstitusion ken maidatagto iti Opisina ti Eleksion tapno mailanad iti balota a mapagbobotosan itinto man eleksion heneral wenno iti maysa nga espesial nga eleksion.
Iti eleksion heneral, ti saludsod ket maaprobaran no agpada a magun-od dagitoy a kualipikasion:
· Test 1: Dagiti Wen botos (Yes votes) ket makaawat iti mayoridad dagiti nabilang a botos, agraman dagiti blanko a botos ken dagiti over votes
· Test 2: Dagiti Wen a botos (Yes votes) ket makaawat iti di nakurkurang ngem limapulo a porsiento ti dagup dagiti naitinnag a botos, agraman dagiti blanko a botos ken over votes
Iti maysa nga espesial nga eleksion, ti saludsod ket maaprobaran no agpada a magun-od dagitoy a kualipikasion:
· Test 1: Dagiti Wen a botos (Yes votes) ket makaawat iti mayoridad dagiti nabilang a botos, agraman dagiti blanko a botos ken over votes
· Test 2: Dagiti Wen a botos (Yes votes) ket buklenda ti di nakurkurang ngem tallopulo a porsiento dagiti rehistrado a botante iti Hawaii
Dagiti Enmienda nga Insingasing ti Lehislatura
Dagiti singasing ti lehislatura nga enmienda ti konstitusion ket masapul nga adaptaren ti dua-nga-apagkatlo ti botos iti agpada a sanga (chamber) ti lehislatura bayat ti sesion ti lehislatura wenno babaen ti mayoridad a botos ti tunggal chamber iti dua nga agsaruno a sesion ti lehislatura.
Dagiti kuestion iti singasing nga enmienda ti konstitusion ket maisubmitir iti Opisina Dagiti Eleksion tapno mailanad iti balota a para iti eleksion heneral.
Ti saludsod ket maaprobaran no agpada a magun-od dagitoy a kualipikasion:
· Test 1: Dagiti Wen a botos (Yes votes) ket makaawat iti mayoridad dagiti nabilang a botos, agraman dagiti blanko a botos ken over votes
· Test 2: Dagiti Wen a botos (Yes votes) ket makaawat iti di nakurkurang ngem limapulo a porsiento ti dagup dagiti naitinnag a botos, agraman dagiti blanko a botos ken over votes
Maudi nga Aldaw (Deadline)
Ti maudi nga aldaw a panagisubmitir iti saludsod iti Opisina Dagiti Eleksion tapno mailanad iti balota ket Agosto 25, 2016.
Pagarigan: Saludsod iti Enmienda nga Agparang iti Balota ti Eleksion Heneral
Pagarigan a Saludsod Botos a Naawat
Wen 195,909
Saan 122,454
Blanko 30,181
Over 207
Dagup ti botos a nabilang 318,363
Dagup ti botos a naitinnag 348,751
Test 1 Pannakakuenta:
195,909 wen / 318,363 nabilang = 0.615 or 61.5%
Ti 61.5% ket dakdakkel ngem ti 50%, ngarud ti botos a wen, nakaawat iti mayoridad ti botos a nabilang ken pasado iti Test 1.
Test 2 Pannakakuenta:
195,909 wen / 348,751 naitinnag = 0.562 or 56.2%
Ti 56.2% ket dakdakkel ngem ti 50%, ngarud ti botos a wen, nakaawat iti ad-adu ngem ti 50% dagiti naitinnag a botos ken pasado iti Test 2.
Ti saludsod ket agpada a pasado iti Test 1 ken Test 2, ngarud naaprobaran ti enmienda.
Pagarigan: Saludsod iti Enmienda nga Agparang iti Espesial nga Eleksion
Pagarigan a Saludsod Botos a Naawat
Wen 184,101
Saan 129,806
Blanko 34,709
Over 135
Dagup ti botos a nabilang 313,907
Dagup ti botos a naitinnag 348,751
Rehistrado a botante 662,728
Test 1 Pannakakuenta:
184,101 wen / 313,907 nabilang = 0.586 wenno 58.6%
Ti 58.6% ket dakdakkel ngem 50%, ngarud ti botos a wen nakaawat iti mayoridad ti botos a nabilang pasado iti Test 1.
Test 2 Pannakakuenta:
184,101 wen / 662,728 reh. a botante = 0.278 wenno 27.8%
Ti 27.8% ket basbassit ngem 30%, ngarud saan a pasado iti Test 2.
Ti saludsod ket pasado iti Test 1 ngem saan a pasado iti Test 2, ngarud saan a naaprobaran ti enmienda.
Para iti kompleto nga impormasion, basaen ti Konstitusion ti Estado ti Hawaii Artikulo XVII.
Panagkuestionar ti Botante
Asino man a rehistrado a botante ket mabalinna a kuestionaren ti kalintegan nga agbutos ti sabali a botante no la ketdi ta:
· Ti botante ket saan nga isu ti tao nga ibagbaga ti botante nga isuna.
· Ti botante ket awan kalinteganna nga agbotos iti dayta a presinto.
Ti Panagkuestionar ti Botante a Saan a Naaramid iti Lugar a Pagbotosan
Ti panagkuestionar ti botante a saan a naaramid iti lugar a pagbotosan iti aldaw ti eleksion wenno iti maysa nga early walk-in location (lugar a pakaangayan ti maisapsapa a panagbotos) ket masapul a maisurat, ilawlawagna no apay a kinuestionaranna ti botante, ken pirmaan ti tao nga agkuestionar wenno agreklamo. Ti klerk, apaman a maawatna ti naisurat a reklamo, ket masapul nga imbestigaren ken desisionanna ti reklamo iti kabiitan a panawen.
Ti Klerk ket pakaammuanna ti tao a naireklamo a naabak iti kasona nga addaan daytoy iti karbengan a mangapelar ti desision. Idatag daytoy ti apela iti Hunta ti Rehistrasion (Board of Registration) iti uneg ti sangapulo (10) nga aldaw apaman a maawatna ti pakaammo maipanggep iti desision.
Pannakaapelar ti Pangngeddeng ti Klerk
Ti nakuestionar a botante ket masapul a mangidatag iti naisurat nga apela iti Hunta ti Rehistrasion iti uneg ti sangapulo (10) nga aldaw apaman a maawatna ti desision ti klerk. Ti naisurat nga apela ket masapul nga iramanna dagitoy:
· Nagan ti naireklamo a botante.
· Deklarasion (maibaga) iti desision ti klerk.
· Dagiti pagbatayan no apay a kontestaren ti desision.
No ti apela a naidatag iti Hunta ti Rehistrasion ket naanamongan, ipakaammo a dagus ti Hunta ti Rehistrasion ti natakuatanna iti Opisina ti Klerk.
Iti panagbista (hearing), ti Hunta ket mabalinna ti mangaramid iti naisawang wenno oral a desision wenno isaadna iti under advisement (agdalan pay laeng iti konsultasion) ket maipaulogto ti naisurat a pangngeddeng iti naladladaw a petsa.
Ti Hunta ket pakaammuannanto ti tao a naabak nga addaan daytoy iti karbengan nga agapelar iti Korte Intermedio Dagiti Apela (Intermediate Court of Appeals) iti di naladladaw ngem iti alas 4:30 iti malem ti maikasangapulo nga aldaw kalpasan a naawatna ti naisurat a pangngeddeng ti Hunta.
Ti Panagkuestionar ti Botante a Naaramid iti Lugar a Pagbotosan
Ti panagkuestionar ti botante ket mabalin a maaramid iti lugar a pagbotosan wenno lugar a pakaangayan ti maisapsapa a panagbotos (early walk-in location) iti aldaw ti eleksion. Ti reklamo ket saan a nasken a maisurat. Ti nakuestionar a botante ket maikkan met iti gundaway a mangited iti tumutop a panangatur.
No saan, ti reklamo ket konsideraren ken kedngan a dagus dagiti opisial ti presinto. Ti nagreklamo ken ti naireklamo ket agpada nga addaan iti karbengan nga agapelar iti Hunta ti Rehistrasion.
No awan ti naaramid nga apela, maibilangen a pinal ti desision ti pangulo ti presinto (precinct chairperson). Ti naireklamo a botante ket mapalubosan nga agbotos wenno mapawilan kas mayataday iti pangngeddeng.
Pannakaapelar ti Pangngeddeng Dagiti Opisial ti Presinto
Ti nagreklamo ken ti naireklamo a botante ket agpada nga addaan iti karbengan a mangapelar iti desision dagiti opisial ti presinto iti Hunta ti Rehistrasion. Ti apela ket masapul a maaramid sakbay nga itinnag ti naireklamo a botante ti balotana, wenno sakbay a pumanaw ti nagreklamo a botante iti lugar a pagbotosan.
Ti naireklamo a botante ket mapalubosanto a mangitinnag iti naireklamo a balota (challenged ballot) a mairamanto iti pannakabilang dagiti botos wenno saanto a mairaman, agbatay iti pangngeddeng iti apela.
Ti Hunta ket pagpapatanganda ti apela ken kednganda ti apela. Ipakaammonto ti Hunta ti desision iti pangulo ti presinto ken iti Klerk.
Ti pakabuklan (summary) ti panagpapatang ti Hunta, ti desision ti Hunta, ken dagiti rason no apay a kasta ti desision ti Hunta ket mairamanto iti minutos (minutes) ti Hunta.
Ti pangulo ti presinto ket pakaammuannanto nga agpada ti nagreklamo ken iti naireklamo iti maipanggep iti desision ti Hunta.
Ti pangulo ti presinto ket pakaammuannanto ti naabak a tao nga addaan daytoy iti karbengan a mangapelar iti desision ti Hunta iti Intermediate Court of Appeals.
No awan ti maaramid nga apela, ti naireklamo a balota ket mairaman wenno saan a mairaman iti pannakabilang dagiti botos, ken maidulin kas mayayon iti paglintegan.
No adda maaramid nga apela, agtalinaed ti balota iti aywan ti Opisina ti Klerk tapno mairamanto iti pannakabilang dagiti botos wenno saanto a mairaman, kas maibatay iti desision iti pannakaapelar daytoy ket ti register wenno listaan, maaturto tapno mayataday iti pangngeddeng ti korte.
Iti amin a kanito, masalaknibanto ti kinapribado ti balota ti naireklamo a botante.
Amin a dokumento a mainaig iti reklamo ken dagiti rekord iti panagpapatang maipanggep iti daytoy ket mairamanto iti minutos ti miting a maidulinto para iti tunggal Hunta ti Rehistrasion.